Czym są odboje?
Odboje, zwane również ogranicznikami są najczęściej wykonane z gumy, poliuretanu, pianki poliuretanowej, lub innego materiału zdolnego do absorbowania siły uderzenia. W przypadku motoryzacji odboje wykorzystywane są do ochrony innych elementów przed uszkodzeniem. Spotyka się je przy mocowaniach kabiny, drzwi, klap przestrzeni bagażowej, a przede wszystkim w zawieszeniu, na czym skupimy się poniżej.
Przykładowe odboje:
Volkswagen Golf
guma
Mazda 6
pianka poliuretanowa
Iveco Daily
guma
Jeep Cherokee
poliuretan
Jakie zadanie ma odbój zawieszenia?
Każdy amortyzator ma wartość graniczną kompresji, nazywaną skokiem. Gdy zostanie ona przekroczona, może dojść do uszkodzenia elementu w wyniku jego zmiażdżenia. Podobna sytuacja jest w przypadku sprężyn, których nadmierne ściśnięcie może spowodować ich uszkodzenie lub nawet wypadnięcie z gniazda.
Odbój ma za zadanie ochronę tych elementów przed tego typu uszkodzeniem. Do takich uszkodzeń może dość w przypadku pokonywania nierówności, które mogą spowodować większy stopień kompresji niż wartość graniczna. Szczególnie jest to niebezpieczne przy dużym obciążeniu pojazdu.
Jak są zbudowane odboje?
Odboje amortyzatora mogą być umieszczone na goleni amortyzatora. W tym przypadku posiada on otwór wewnątrz odpowiadający średnicy tłoka. Ważne jest, aby odbój nie był zbyt ciasny, a także żeby otwór nie był zbyt duży, aby działanie przebiegało w odpowiedni sposób. W przypadku odbojów, które są mocowane poza kolumną amortyzatora ich kształt może przybrać różne formy.
Odboje często posiadają kilka zwężeń na swojej powierzchni, które mają za zadanie wymuszenie progresywnej pracy odboju. Z początku opór stawiany przez odbój jest mały, natomiast wraz ze wzrostem skoku i zbliżaniem się do wartości granicznych odbój staje się coraz bardziej sztywny.
Należy pamiętać, że każdy materiał, z którego wykonane są odboje, ma inną charakterystykę elastyczności. Zastąpienie fabrycznego elementu gumowego elementem poliuretanowym może zmienić charakterystykę tłumienia i wpłynąć na komfort jazdy w przypadku pokonywania nierówności.
Jak może dojść do uszkodzenia odboju?
Odboje najbardziej narażone są na uszkodzenie w momencie, gdy często ulegają dużym odkształceniom. Najczęściej dzieje się to przy pokonywaniu dużych nierówności, szczególnie przy dużym obciążeniu oraz wysokiej prędkości. Odboje za względu na swoje umiejscowienie są też bardzo narażone na działanie warunków atmosferycznych. Elementy gumowe są także narażone na proces starzenia związany z utlenianiem się kauczuku.
W przypadku odbojów, które są umieszczone blisko silnika, ważne jest, żeby były odporne na wyższą temperaturę.
Odboje w motorsporcie
Odboje są szczególnie istotne w przypadku tuningu samochodu polegającym na obniżeniu zawieszenia. Obniżony skok zawieszenia powoduje, że zawieszenie częściej będzie osiągać wartość graniczną pracy amortyzatora. Częściej wykorzystuje się tutaj odboje poliuretanowe, a nawet odboje wykonane ze specjalnej siatki drucianej.
